KONUŞMAYI GELİŞTİRME

Yazar : Yaprak Veziroğlu, Uzman Psikolojik Danışman – Psikolog

Doğar doğmaz çocuğunuzla konuşmaya başlayın, çünkü ilk 3 yıl dil gelişimi için kritik dönemdir. Yenidoğan bebekler insan sesine zaten alışıktır ve ana dillerini anında öğrenmeye başlarlar.

1. Konuşmanın Miktarı: Çocuk ne kadar fazla sayıda sözcük duyarsa, o kadar geniş bir kelime haznesine sahip olur. Ancak burada önemli olan sadece “duymak” değil, çocukla birinin karşılıklı konuşmasıdır. Çocuk kendisine söylenenleri daha iyi duyar ve öğrenir, etrafındaki seslerin (örn. TV, radyo, annenin telefondaki sohbeti, vb.) onun konuşma gelişimine katkısı yoktur. Nitekim sağır ebeveynlerin bebekleri, televizyondan konuşmayı öğrenememişlerdir. Bebeğin duyduklarından anlam çıkarabilmesi için çevresindekilerle duyduklarını ilişkilendirebilmesi gerekir. Bu nedenle “şimdi ve burada” olan şeyler hakkında konuşmak, adını söylediğimiz şeyi bebeğe göstermek, özellikle bebeğin kendi hareketlerini, duygularını ve konuşma çabalarını kelimeye dökmek çok faydalıdır.

2. Konuşmanın Kalitesi: Çocukla konuşurken dilimizin yalın, açık ve pozitif tonda olması gerekir. Kelimeleri doğru telaffuz etmek önemlidir.

3. Tekrar: Aynı şarkıyı, hikayeyi, ninniyi defalarca tekrar dinlemek çocukların hoşuna gider. Böylece neyin ardından ne geleceğini bilirler ve bu duygu, onlar için bilinmezliklerle dolu dünyalarına kontrol gücü kazandırır. Sıkılmadıkları sürece tekrar onların öğrenmesine de faydalı olur.

4. Karşılıklı sohbet: Sohbet sırasında bebek yalnızca duymakla kalmaz, cevap verme şansı da bulur. Yüzyüze sohbetlerde bebek kendisiyle konuştuğunuzu anlar, onun da söylediklerini dinlediğinizi görür. Ayrıca kelimelerin nasıl telaffuz edildiğini duymakla kalmaz, ağız hareketlerinizi de görür. Araştırmalar, 4 aylık bebeklerin bile hangi ağız hareketinin hangi sese ait olduğunu ayırt edebildiğini göstermektedir.

5. Dinlemek: Bebeklerin söylediği ilk kelimelere kulak kabartmak çok önemlidir. Çoğunlukla farklı söylendikleri için anlaşılamayabilirler. Eğer bu şekilde bebeğinizin ilk kelimelerini kaçırırsanız, onu gerek duyduğu olumlu geribildirimden mahrum bırakmış olursunuz. Bu nedenle bebeğiniz birkaç ay daha sadece ses çıkarmayla vakit geçirebilir.

6. Cevap vermek: Söylediklerine önem verin; “kim, ne, neden” gibi sorularla onu dinlediğinizi gösterin. Küçük bebeklerin sözlerini tekrar edin. Taklit ediliyor olma duygusu onların çok hoşuna gider, kendilerini önemli hissettirir. Ancak onları sakın düzeltmeyin. Bunu bir eleştiri olarak alırlar ve konuşma şevkleri kırılır.

7. Şarkı söylemek: Çocuklar müziğe bayılır. Ninnilerle başlayın, neşeli şarkılar söyleyin. Ama çok fazla teypten müzik dinletmeyin. Unutmayın ki çocuklar sözleri hem duymalı hem de telaffuz edilişlerini görmelidirler.

8. Kitap okuyun.